عنوان لاتین:
شاخه علمی:
پایان‌نامه اقتصاد
گرایش علمی:
علوم اقتصادی
قالب اجرا:
پایان‌نامه غیرصنعتی
کارفرما:
استاد راهنما:
مصطفی سلیمی فر
استاد مشاور:
محمدعلی فلاحی
دانشگاه:
دانشگاه فردوسی
مقطع تحصیلی:
پایان‌نامه کارشناسی ارشد
سال دفاع:
۱۳۹۰
کلیدواژه‌ها:
درآمدهای نفتی, سرمایه اجتماعی, ایران
چکیده:
هر نوسانی در درآمدهای نفتی ایران به دلیل سهم زیادی که در اقتصاد کشور دارد به شدت روی سایر بخش‌های اقتصادی از راه‌های متفاوتی مثل تغییرات نرخ ارز، تامین ارز بخش‌های اقتصادی، واردات مواد اولیه، کم و زیاد شدن سهم بخش‌های اقتصادی مختلف در بودجه‌ی سالانه، تغییرات قانون‌گذاری به خاطر کسری یا مازاد بودجه و … اثر می‌گذارد. در این میان این درآمدها می‌تواند بر رفتار و فرهنگ و کنش‌های اجتماعی افراد جامعه نیز تاثیر بگذارد. بررسی مراحل مختلف چرخه رقابت برای نفت ایران نشان می‌دهد که طی صد سال گذشته رانت نفت نقشی تعیین کننده در شکل‌گیری ساختار اقتصاد سیاسی کشور و سرنوشت اقتصادی آن ایفا کرده است. این عملکرد دوگانه بوده است. نفت از یکسو سرمایه لازم برای نوسازی و توسعه کشور را فراهم آورده و به ایران اجازه داده است تا آهنگ توسعه اقتصادی و اجتماعی خود را تسریع کند و از سوی دیگر، با تبدیل کردن کشور به صحنه رقابت‌های ژئوپلتیک بین‌المللی، تقویت ظرفیت‌های استبدادی دولت و تعمیق جدایی بین نهاد دولت و جامعه مدنی، ترغیب گسترش دستگاه‌های نظامی و امنیتی، تقویت سلطه دولت بر اقتصاد، ایجاد مناسبات رانتی، تضعیف انگیزه کار و خلاقیت اقتصادی، ترویج مصرف‌گرایی و فساد اداری – اقتصادی، سست کردن انظباط مالی دولت، تشدید موج‌های تورمی، تشویق وابستگی کشور به واردات، ایحاد صنایع ناکارآمد، تضعیف تولیدات داخلی، تشدید نابرابری توزیع درآمد، به صورت مانعی در برابر توسعه به هنجار و پایدار کشور عمل کرده است. نتایج این پژوهش که سعی در چارچوب‌بندی نظری و بررسی رابطه تاریخی دارد نشان می دهد که نفت و درآمدهای ناشی از آن توانسته است مسیر حرکت اقتصاد ایران را به سمت فربگی و ناکارآمدی و عدم تعامل سازنده بین مردم و دولت تغییر دهد.